Strona stworzona, dzięki uprzejmości Biblioteki Publicznej Gminy Prażmów, przez miłośników gminy Prażmów. Ustanów 2023

Artykuły z tej kategorii

Prażmowscy
[XV-XVIII w.] b.d.

MK 413, f . 220v-221; tzw. MLit. dz. XI, Genealogie nr 6, s. 12, 13

potomstwo Stanisława, dziedzica Prażmowa w ziemi czerskiej, urodzonego około 1430 r.

Jakub Prażmowski - herbu Belina - urodzony w Prażmowie - zm. w 1457 r.

Pleban sobikowski w roku 1422, prażmowski w roku 1428, dolski od 1432, został w roku 1428 poznańskim wikariuszem katedralnym.

Do śmierci w roku 1457 kanonik i archidiakon śremski.

Michał Prażmowski - herbu Belina (ur ? w Prażmowie, zm. 1511) - kanonik gnieźnieński, archidiakon w końcu proboszcz kapitulny płocki.

Wawrzyniec Prażmowski z Woli Prażmowskiej herbu Belina (1460-1532) – vicesgerent (namiestnik królewski) na Mazowszu, kasztelan czerski od 1524, od 1529 wojewoda mazowiecki, autor zwodu Prażmowskiego.

W r. 1529 po raz pierwszy mazowieccy senatorowie (wojewoda z 7-miu kasztelanami) i 20-tu posłów (po dwuch z każdej ziemi) zasiedli w sejmie koronnym. Po śmierci Feliksa z Brzezia czyli Brzeskiego Zygmunt Stary w jego miejsce mianował razem wojewodą i namiestnikiem Wawrzyńca Belinę Prażmowskiego, kasztelana czerskiego, swobody stanu rycerskiego rozszerzył i od rozmaitych uciążliwych powinności, jakie były dla książąt mazowieckich, uwolnił. W latach 1531 i 1532 odbyły się pierwsze po połączeniu z Koroną zjazdy prawodawcze mazowieckie, którym przewodniczył Prażmowski. Po śmierci tegoż, namiestnikiem i wojewodą mazowieckim został Jan Brodzic Łaski z Chynowskiej Woli. Po nim był Stanisław Dołęga Grad Szreński. Po Szreńskim (zm. w r. 1535) Piotr Kacper Poraj Goryński z Ojrzanowa. Po Goryńskim zasiadł na namiestnictwie Jan Sulima Gamrat, a gdy w r. 1544 umarł, miejsce jego zajął siódmy z rzędu namiestnik i wojewoda, Jan Dzierzgowski. Po Dzierzgowskim Zygmunt August mianował Stanisława ze Strzegocina Ławskiego, ziemianina łomżyńskiego. Gdy ten w r. 1574 zmarł, szlachta w czasie bezkrólewia obrała sobie wojewodą Stanisława Radzimińskiego. Batory go usunął a mianował wojewodą Stanisława Kryskiego. Mazowszanie na sejmie koronacyjnym roku 1576 prosili króla, aby zaniechał nadawać tytuł namiestnika wojewodzie mazowieckiemu, i w ten sposób urząd ten po latach 49 zanikł. (Ob. Vol. leg. II, f. 928). Odtąd zwykły wojewoda zastąpił wicesgerenta mazowieckiego. Z 8-miu kolejnych wicesgerentów Prażmowski i Goryński odznaczyli się poważną pracą prawodawczą dla Mazowsza.

Zwód Prażmowskiego (I statut mazowiecki) – pierwszy projekt kodyfikacji prawa mazowieckiego.

Po inkorporacji Mazowsza do Korony w 1529 r. szlachta tego regionu dla zachowania odrębności postanowiła skodyfikować prawo lokalne. Pierwszy projekt, z roku 1530 nazwany został Zwodem Prażmowskiego (od nazwiska wicesgerensa – namiestnika królewskiego w Księstwie Mazowieckim, który przewodniczył obradom sejmu mazowieckiego). Opracowany projekt zawierał 25 statutów książąt mazowieckich z lat 1377-1482, oraz liczący 248 artykułów zwód prawa zwyczajowego. Później dodano do niego przywilej o wcieleniu Mazowsza do Korony, nowelę o prawie dziedziczenia kobiet i trzy dalsze dekrety królewskie. Prażmowski przedstawił projekt królowi do aprobaty jednak jej nie uzyskał (z powodu sprzeczności wewnętrznych, przestarzałych przepisów i braków w regulacjach). Choć projekt nigdy nie został zatwierdzony (nie otrzymał mocy urzędowej) był on jednak używany w praktyce do czasu zatwierdzenia Zwodu Goryńskiego (przy którego opracowaniu wspierano się I statutem mazowieckim).

Andrzej Prażmowski - kasztelan warszawski

Samuel Jerzy Prażmowski - herbu Belina - (1631 - 1688), - ur. w Prażmowie, syn Andrzeja Prażmowskiego - kasztelana warszawskiego - matka Joanna Kożuchowska h. Doliwa - Szczyty, brat prymasa Prażmowskiego.

W latach 1669 - 1688 - wojewoda płocki.

Mikołaj Prażmowski herbu Belina (ur. 1617 – zm. 15 kwietnia 1673 w Ujazdowie) – interreks 1668-1669, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski od 1666, biskup łucki od 1659, biskup warmiński od 1664, w latach 1658-1666 kanclerz wielki koronny, podkanclerzy koronny od 1658.

Był jednym z najbliższych współpracowników króla Jana II Kazimierza, przywódcą stronnictwa profrancuskiego na dworze. Dzięki swoim nieprzeciętnym zdolnościom dyplomatycznym doprowadził do podpisania pokoju oliwskiego w 1660. Blisko związany z Ludwiką Marią Gonzagą, chciał przeprowadzić jej plany elekcji vivente rege, jednak spotkało się to z powszechną niechęcią szlachty. Był przeciwnikiem Michała Korybuta Wiśniowieckiego, posądzany był nawet o snucie spisków detronizacyjnych. W 1673 konfederacja gołąbska ogłosiła go zdrajcą ojczyzny i obłożyła jego dobra sekwestrem.

Pochowany w kolegiacie łowickiej.

Wojciech Prażmowski - herbu Belina - zm. w 1685 r. Królewski nadworny chorąży był bratem prymasa Mikołaja Prażmowskiego- pochodził z Prażmowa k. Grójca).

Przed rokiem 1670 sprzedał starostwo wareckie. Prowadził proces o ziemie i zamek z prawowitymi właścicielami Michałowa (Górnego) z rodu Michałowskich. Bracia prymasa spalili zamek w Michałowie.

W roku 1669 był starostą łomżyńskim i został wybrany posłem ziemi łomżyńskiej na Sejm Walny. Zmarł w 1685 r.

Franciszek Michał Prażmowski herbu Belina, urodzony w Prażmowie. Zm. w 1701 r. Ojciec - Andrzej Prażmowski - (kasztelan warszawski). Młodszy brat prymasa Prażmowskiego.

Opat klasztoru benedyktynów w Sieciechowie. Sekretarz wielki koronny, dyplomata. W roku 1659 - kanonik płocki. W r. 1667 posłował do cesarza Leopolda I Habsburga oraz niektórych elektorów i książąt Rzeszy Niemieckiej w związku z zagrożeniem turecko-tatarskim. Biskup łucki w latach 1696 - 1701.

Adam Michał Prażmowski (1764 – 1836)

Prezes Towarzystwa Naukowego Płockiego w latach 1820 - 1830

Był biskupem płockim i senatorem Królestwa Polskiego. Urodził się w Kośminie w Grójeckiem. Studiował teologię w Seminarium Duchownym Św. Krzyża w Warszawie oraz filozofię i teologię w Collegium Germanicum i Hungaricum w Rzymie uzyskując doktoraty z obydwu nauk. W okresie Księstwa Warszawskiego był wysokim urzędnikiem państwowym związanym z Izbą Edukacyjną, Dyrekcją Edukacji Narodowej oraz Sekcją Duchowieństwa i Edukacji Cywilnego Komitetu Reformy, natomiast w Królestwie Polskim pracował w Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Pomagał m.in. przy opracowaniu statutu i organizacji Uniwersytetu Warszawskiego. Współpracował i przyjaźnił się ze Stanisławem Kostką Potockim. Adam Michał Prażmowski pełnił odpowiedzialne funkcje kościelne jako kanonik, a później prałat prepozyt kapituły kolegiackiej św. Jana w Warszawie, następnie był wikariuszem generalnym i wikariuszem kapitulnym diecezji warszawskiej. W 1818 r. został biskupem płockim. Jako pasterz diecezji podjął się gruntownej restauracji zamku biskupów płockich w Pułtusku, a także remontu pałacu biskupiego w Płocku. Z jego inicjatywy w roku 1825 odnaleziono w katedrze płockiej, zidentyfikowano i dokonano ponownego uroczystego pochówku w kaplicy królewskiej szczątków monarchów polskich Władysława Hermana i Bolesława III Krzywoustego. Biskup Adam Prażmowski od 1801 r. był członkiem Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, a w 1820 r. został protektorem i pierwszym prezesem Towarzystwa Naukowego Płockiego. Był autorem Wiadomości o najdawniejszych dziejopisach polskich oraz kilku artykułów w „Rocznikach Towarzystwa Przyjaciół Nauk” i „Pamiętniku Warszawskim”.

Adam Prażmowski herbu Belina (ur. 25 października 1853 w Siedliska-Kasztel w powiecie jasielskim, zm. 20 sierpnia 1920 w Krakowie)- polski mikrobiolog, agronom, działacz społeczny. Uznawany jest za jednego z twórców polskiej mikrobiologii.

W 1879 opisał bakterie fermentacji masłowej i wyodrębnił je od laseczki siennej.

W latach 1882-1892 profesor w szkole rolniczej w Czernichowie koło Krakowa, w szkolnej pracowni prowadził badania i dokonał wielu odkryć z zakresu mikrobiologii. W 1884 jako pierwszy w Polsce opisał budowę i rozwój laseczki wąglika.

W 1892 założył Związek Handlowy Kółek Rolniczych w Krakowie i był jego prezesem do 1910 roku.

W 1893 roku został członkiem Akademii Umiejętności.

Od 1919 był profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Michał Belina-Prażmowski (ur. ?, poległ 12 września 1920 pod wsią Michale [1]) – kapitan artylerii Wojska Polskiego.

7 kwietnia 1919 w Pałacu Mostowskich w Warszawie objął dowództwo 5 Baterii Artylerii Konnej "Odsieczy Lwowa". 26 maja tego roku razem z baterią wyjechał do Krakowa. Tam dowodzony przez niego pododdział rozwinięty został w 4 Dywizjon Artylerii Konnej, a on sam mianowany został dowódcą 1 baterii. W styczniu 1920 przystąpił do organizacji 6 Dywizjonu Artylerii Konnej. Następnie wyznaczony został na stanowisko dowódcy 4 Dywizjonu Artylerii Konnej. 27 sierpnia 1920 objął, po rannym rtm. Piotrze Massalskim, dowództwo 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich i zaczął być tytułowany rotmistrzem [2]. Dowodził pułkiem w bitwie pod Komarowem. "Znamienny był dzień 12 września. Sforsowaliśmy wtedy Bug pod wsią Kosmowem. W momencie kiedy, już na wschodnim brzegu, nasz szwadron zsiadł z koni, podjechał do nas dowodzący pułkiem rotmistrz Belina-Prażmowski i w tej samej chwili usłyszeliśmy krótki gwizd pocisku, a przed frontem szwadronu rozerwał się granat. Dowódca pułku padł na miejscu razem z koniem, (...)[3]." Pośmiertnie odznaczony został Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Władysław Zygmunt Belina-Prażmowski (ur. 3 maja 1888 w Ruszkowcu pod Opatowem, zm. 13 października 1938 w Wenecji) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego.

Od 1909 był członkiem Związku Walki Czynnej, należał do Związku Strzeleckiego. W 1913 został zastępcą komendanta okręgu krakowskiego ZWC. W latach 1909-1913 studiował na Politechnice Lwowskiej. 2 sierpnia 1914 objął dowództwo siedmioosobowego patrolu, który w nocy dnia następnego wkroczył do zaboru rosyjskiego. Ten sam patrol, już w mundurach, konno i uzbrojony, ponownie przeszedł kordon graniczny i stoczył bezkrwawą potyczkę z rosyjskimi policjantami stając się tym samym pierwszym oddziałem kawalerii legionowej (tzw. "siódemka Beliny"). 13 sierpnia stworzył pierwszy szwadron kawalerii w sile 140 ludzi. W latach 1914-1917 oficer Legionów Polskich, organizator i dowódca 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich, tzw. "beliniaków". Na jego czele przeszedł cały szlak bojowy Legionów.

Po zakończeniu I wojny światowej w armii polskiej, początkowo dowódca 1. pułku ułanów, był twórcą I brygady kawalerii, na której czele stoczył wiele bitew w wojnie polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej. Sławny ze zdobycia Wilna w kwietniu 1919. W 1929 zamieszkał w Krakowie, był tutaj prezesem Oddziału Krakowskiego Związku Legionistów. W latach 1931-1933 po wystąpieniu z wojska Prezydent Miasta Krakowa a w latach 1933-1937 wojewoda lwowski. Po powrocie do Krakowa został dyrektorem generalnym Jaworznickich Komunalnych Kopalń Węgla SA.

W 1937 przeszedł na emeryturę ze względu na pogarszający się stan zdrowia. Władysław Belina-Prażmowski zmarł 13 października 1938 r. na atak serca w Wenecji, gdzie odbywał kurację zdrowotną. Pochowany został w Krakowie na Cmentarzu Rakowickim. Uroczystości pogrzebowe stały się wielką manifestacją patriotyczną porównywalną w swych rozmiarach do tych po śmierci Marszałka Piłsudskiego. Belina-Prażmowski odznaczony był „Parasolem” Związku Strzeleckiego, Krzyżem Virtuti Militari V kl., Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Komandorią Orderu Polonia Restituta, pięciokrotnie Krzyżem Walecznych oraz pośmiertnie Wielkim Krzyżem Orderu Polonia Restituta. Pozostała po nim pamięć o bohaterskich i pełnych ułańskich fantazji walkach o niepodległość w latach 1914-1920, sława twórcy odrodzonej kawalerii i urosła jeszcze za życia legenda.

W 1938 jego imieniem nazwano jedną z głównych ulic Krakowa.