Strona stworzona, dzięki uprzejmości Biblioteki Publicznej Gminy Prażmów, przez miłośników gminy Prażmów. Ustanów 2023
Artykuły z tej kategorii
Rozważania o Wągrodnie Adaszewskich
Bartłomiej Kucharski
W 1921 r. przeprowadzono Pierwszy Powszechny Spis Ludności Polski, według stanu o północy z 30 września na 1 października. Spisano wtedy takie kwestie jak narodowość, wyznanie, płeć mieszkańców i ilość budynków mieszkalnych. Spis obejmował nawet najmniejsze miejscowości, w tym wsie gminy Wągrodno w powiecie grójeckim. Spisano wtedy ciekawą miejscowość o nazwie Wągrodno Adaszewskich. Czym mogła być?
Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 1, M. st. Warszawa i województwo warszawskie. Str. 49.
W Skorowidzu miejscowości Rzeczpospolitej Polskiej (opracowanego na podstawie wyników Spisu) Wągrodno Adaszewskich ma status osady. Liczyło 2 budynki mieszkalne i 20 mieszkańców, 13 mężczyzn i 7 kobiet. Wszyscy byli Polakami o wyznaniu rzymskokatolickim. Oprócz Skorowidzu nigdzie nie widnieją wzmianki o tej osadzie.
Najpewniej osada Wągrodno Adaszewskich powstała podczas parcelacji majątku Wągrodno. Podczas parcelacji, polegającej na sprzedaży działek z zadłużonych majątków powstawało wiele wsi, kolonii i osad (np. Ludwików, Kędzierówka czy Nowe Wągrodno). Zdarzało się, że jedna rodzina kupiła trochę więcej ziemi, przez co tamtą okolicę zaczęto nazywać od nowych nabywców (np. Ludwików najprawdopodobniej od Ludwika Tywonka czy Kędzierówka od rodziny Kędziorków) i tak najpewniej Wągrodno Adaszewskich od kupna gruntów w bliskości i z dóbr Wągrodno oraz nazwiska nabywców - rodziny Adaszewskich.
Pierwszy Spis Powszechny wyróżniał się tym, że spisywano wszystkie nomenklatury istniejące urzędowo i zwyczajowo więc nawet te, które istniały krótko, a warto wspomnieć, że sytuacja nazewnictwa w tym czasie zmieniała się dynamicznie.
Jak już wspomniałem, Wągrodno Adaszewskich spotykane jest tylko w tym dokumencie i nosi nazwę osady, przez co można przypuszczać, że było w oddaleniu od wsi. W posiadaniu gruntów była zapewne owa rodzina Adaszewskich.
Istnieje jeszcze teoria, iż rodzina Adaszewskich już wcześniej mieszkała w tym miejscu w oddaleniu od wsi, być może sprawowali jakieś funkcje urzędnicze (Wągrodno było siedzibą gminy) i miejscowa ludność (być może prześmiewczo) nadali temu gospodarstwu lub ich skupisku taką nazwę, którą podchwyciła reszta mieszkańców i rachmistrze spisowi.
Na wszystkie tezy jednak brak jakichkolwiek mocnych dowodów, które można by było uzyskać prawdopodobnie po wglądnięciu w akta hipoteczne w wszelakich archiwach lub innych instytucjach.
Zdjęcie nagłówkowe: Okolice Wągrodna na mapie z lat 30. XX wieku.